Sraosha & Rakasha

(γιατί δεν μπορώ ν' αγιάσω)

Κάθε μέρα στις 6 παρά που κάθομαι να πιω καφέ, το Mega Κύπρου προβάλλει τις εκπομπές του ρουφιάνου, του μαστροπού, του μαυλιστή. Ο παχύς κύριος, χρησιμοποιώντας τη δύναμη που του δίνει το κουτί του διαβόλου, το όπιο των μαζών, μας ερεθίζει τις αισθήσεις, μας σπρώχνει ανερυθρίαστα κι απροκάλυπτα στον κόσμο των ηδονών, στον βούρκο της αμαρτίας. Αποτελεσματικότερος από τον πιο γλυκομίλητο τσάτσο, τον πιο παραστατικό ρουφιάνο, τον πονηρότερο πορνοβοσκό, παρουσιάζει μπροστά μας αναρίθμητα θέλγητρα, εικόνες που σου καρφώνονται στο μυαλό, φαντασίες και λογισμούς που σε κάνουν να αναπλάθεις μυρωδιές κι αρώματα σαγηνευτικά, που κάνουν το στόμα σου να υγραίνεται. Επιπλέον, προβάλλει (με κοντινά πλάνα!) διάφορους έκφυλους που γεύονται όσα εσύ πίσω από το γυαλί στερείσαι, υποδαυλίζοντας τους πόθους, κεντρίζοντας την επιθυμία και παρακινώντας σε όχι απλώς να εκτονωθείς στιγμιαία, αλλά να κυλιστείς ατέλειωτα στον βόρβορο της απόλαυσης μέχρι λιποθυμίας, αποπληξίας.

Για τον Μαμαλάκη εκείνο μιλάω και τα φαγιά ('φαγάκια') που μοστράρει μπροστά στη μύτη μας (Μαμαλάκη, είσαι κι ο πρώτος! έστω και σε επανάληψη).

καὶ ἀπῆλθα πρὸς τὸν ἄγγελον λέγων αὐτῷ δοῦναί μοι τὸ βιβλαρίδιον. καὶ λέγει μοι, Λάβε καὶ κατάφαγε αὐτό, καὶ πικρανεῖ σου τὴν κοιλίαν, ἀλλ' ἐν τῷ στόματί σου ἔσται γλυκὺ ὡς μέλι.
(Αποκάλυψις 10, 9)

Οι λειτουργοί των τριών μονοθεϊστικών πίστεων έχουν ένα πολύ δύσκολο έργο:

Διαχειρίζονται ("κηρύσσουν") μια (εξ ορισμού) εξ Αποκαλύψεως διδασκαλία, η οποία ωστόσο δεν αφορά βασικές αλήθειες για το σύμπαν (λ.χ. τη μάζα του ηλεκτρονίου, τη δομή του κυττάρου, την ύπαρξη μικροοργανισμών, τη φύση της νόησης ή της συνειδητότητας) αλλά ηθικές διδασκαλίες, με την ευρεία έννοια. Με άλλα λόγια, οι μονοθεϊστικές θρησκείες προτείνουν έναν τρόπο ζωής. Αυτός ο τρόπος ζωής διαδίδεται και επιβάλλεται είτε υπό την απειλή τιμωριών (Ιουδαϊσμός, Χριστιανισμός, Ισλάμ) είτε με την υπόσχεση / ως προϋπόθεση / ως πρόγευση της Ανάστασης και της Αιώνιας Ζωής (Χριστιανισμός, Ισλάμ), είτε λόγω της ιδεολογικής αδράνειας που συνεπάγεται η συμμετοχή σε μια κοινότητα.

Διαχειρίζονται ("ποιμαίνουν") επίσης και την κοινότητα όσων ενστερνίζονται (συνειδητά ή λιγότερο συνειδητά) αυτή τη διδασκαλία. Μάλιστα, και στις τρεις θρησκείες διαχειρίζονται τις κατά τόπους κοινότητές τους βάσει ενός συστήματος διαδοχής (Ααρών, Απόστολοι, Προφήτης), ωστόσο (όπως είναι αναμενόμενο) υπάρχουν απαιτήσεις να ευθυγραμμίζονται οι λειτουργοί εξωτερικά (υποκρισία) ή ουσιαστικά (αγιότητα) με όσα κηρύσσουν.

Τα παραπάνω επί της αρχής θα τους εμποδίζαν να κάνουν τα εξής:

να αναμιγνύουν τη διδασκαλία που τους παραδόθηκε με κατά τόπους και κατά καιρούς δημοφιλή ιδεολογικά συστήματα και σχήματα (π.χ. κομμουνισμό, γνωστικισμό, απολυταρχία, χιλιασμό, δυισμό, ιδεαλισμό, αγνωστικισμό, μυστικισμό, θετικισμό κτλ.). Μπορούν βεβαίως να ντύσουν ποικιλοτρόπως την Πίστη τους με τις 'κατάλληλες' ορολογίες και ρητορικές (οι χριστιανοί με νεοπλατωνισμό ή αριστοτελισμό ή μυστικισμό ή κομμουνισμό ή εθνικισμό, οι μουσουλμάνοι με αριστοτελισμό ή μυστικισμό ή εθνικισμό, οι ιουδαϊστές με νεοπλατωνισμό ή αριστοτελισμό ή μυστικισμό ή κομμουνισμό), δεν μπορούν όμως ποτέ πραγματικά να συνθέσουν την εξ Αποκαλύψεως διδασκαλία με κάτι άλλο, ανθρώπινο. Αυτό φυσικά δεν εμποδίζει κάποιους να προχωρούνε σε τέτοιες συνθέσεις επί της ουσίας ("συγκρητισμούς" ή "αιρέσεις"): π.χ. ο Εβραίος ψευτομεσσίας της Σαλονίκης, ο Τζαλαλαντίν Ρούμι, η Θεολογία της Απελευθέρωσης κι ο Εθνικοχριστιανισμός του Φράνκο ή της Ελλάδας.

να ζούν ανοιχτά και ανενδοίαστα όπως τους επιτρέπει η θέση τους, δηλαδή ως ιερατείο, ως μια τάξη άεργων πριγκήπων δηλαδή. Τρανές εξαιρέσεις, οι χριστιανοί επίσκοποι ανά τους αιώνες.

Αυτές οι σκόρπιες σκέψεις μόνο.

Ο πρωθυπουργός μπορεί να μην είναι ιδιαιτέρως ικανός, είναι όμως τυχερός. Μέρες τώρα αναζητούνταν διέξοδος από τον ασφυκτικό κλοιό της συνδιαλλαγής (ατς! είμαι και πολύ Πρετεντέρης). Πάνω στην ώρα σχωρέθηκε ο εθνικός (ο εθνικότερος μετά τον Παλαιών Πατρών) Αρχιεπίσκοπος.

Φιου.

Το δελτίο ειδήσεων του κρατικού καναλιού, της ΝΕΤ, αναφέρθηκε στο δελτίο του πριν λίγο στο Μέγα Τιμητή ('Κήνσορα' στα ελληνικά) με το μικρό του όνομα μόνο.

Προς το παρόν, ευτυχώς, ο Κωνσταντίνος παραμένει Γλύξμπουργκ ή Χριστιανός ή Ντεγκρέτσια ή τι γράφει το διαβατήριό του τέλος πάντων. Μέχρι να τον ανακαλέσουμε κι αυτόν για να μας σώσει -- όπως τον άλλο ανεπώνυμο καιροσκόπο, τον Αλκιβιάδη (Κλεινίου Σκαμβωνίδη).

Ψάχνοντας να βρω υλικό για να απαντήσω σε φιλολογικές ερωτήσεις (όλα για το κοινό μου, όλα για τους αναγνώστες: ισχύς μου η αγάπη του λαού), βρήκα ολόκληρο το κείμενο της Βαβυλωνίας του Βυζάντιου.

Το μόττο αυτού του μπλογκ αφορά φυσικά και αυτούς που γράφουν εδώ μέσα, όχι μόνον τους αναγνώστες -- ιδίως το απόσπασμα "μέμνασο απιστείν". Πρέπει να προσπαθούμε να δυσπιστούμε ακόμα και απέναντι στις δικές μας εντυπώσεις, ιδέες και πεποιθήσεις. Σταματάω εδώ και προχωρώ στο ψητό προτού ο πολύς Αθήναιος μού την πέσει με σχολιάρα ότι είμαι σπουδαιοφανής κι ότι με βαριέται.

Το ψητό: πήγα για καφέ με τον Ελληνογερμανό. Εδώ και ένα μήνα (ναι, ξέρω, το έχω παρακάνει) προετοίμαζα ένα ποστάκι το οποίο εν ολίγοις θα έλεγε τα εξής:

ότι η Ελλάδα δεν είναι υπανάπτυκτη ή ουραγός, παρά αποτυχημένη: ένα αποτυχημένο κράτος, μια αποτυχημένη κοινωνία που παρακμάζει χαρωπά κι ανεπίγνωστα.

Αυτό το ποστάκι το κλωθογυρίζω αλλά δεν το γράφω εδώ κι ένα μήνα λοιπόν. Είπα όμως το ρεζουμέ των παραπάνω στον Ελληνογερμανό ξεκινώντας με το εξής στοιχείο: καφές €1,20 στην Ιταλία, €4 στην Αθήνα, €4,90 στη Λευκωσία.

Μετά μιλήσαμε για τους χαμηλούς ελληνικούς μισθούς και τις υψηλές τιμές στην Ελλάδα. Ο Ελληνογερμανός παραδέχτηκε ότι οι τιμές στη Γερμανία είναι χαμηλότερες και οι μισθοί ψηλότεροι. Ανέφερα την Ισπανία (που ευημερεί) και την Ιταλία. Αναρωτήθηκα τι θα απογίνει ο κόσμος στην Ελλάδα. Είκασα ότι από εκεί που 90% των ελλήνων ήτανε "μεσαία τάξη", όπως στην Ολλανδία, θα αποκτήσουμε μια ωραία ανοιχτή ψαλίδα: 30% πλούσιοι - 70% φτωχοί, κι αν είμαστε τυχεροί.

Ο Ελληνογερμανός αντέτεινε ότι οι μισθοί είναι κάπως καλύτεροι και οι τιμές αρκετά χαμηλότερες στην Ισπανία αλλά ότι τα ενοίκια και η αγορά γης βρίσκονται σε δυσθεώρητα ύψη -- καμμία σχέση με Ελλάδα. Ότι έτσι κι αλλιώς η Ισπανία είναι μια τεράστια πολυάνθρωπη χώρα. Επισήμανε ότι καλύτερα να αφήσουμε την Ολλανδία απ' έξω, ανήκει σε άλλο κόσμο. Πρότεινε να μείνουμε στον Νότο και στην τάξη πληθυσμού της Ελλάδας και να δούμε τι γίνεται λ.χ. στην Πορτογαλία. Συγκρίνοντας την Πορτογαλία με την Ελλάδα, "πού θα προτιμούσες να ζεις;", με ρώτησε. Πάντως και εκεί ο λόγος μισθών και τιμών είναι σαν της Ελλάδας.

Φρέναρα. Δεν ξέρω αν έχει δίκιο αλλά με έβαλε να ξανασκεφτώ ολόκληρο το θέμα από την αρχή.

Δηλαδή καλά έκανα και δεν το πόσταρα.

Ι.
Λέει ο φίλος: "Εσύ είσαι καυλωμένος, εγώ θωρώ βάρκες. Simple."

ΙΙ.
στον Μ. Φάις

Μου πήρε τόσα χρόνια να καταλάβω πως μόνον όταν γράφω είμαι ελεύθερος. Μόνον όταν γράφω δεν περιορίζομαι από συμβάσεις όπως να ακούγομαι φυσιολογικός κι απλός, να μη γίνομαι μελό, πομπώδης ή βαρύς.

ή 'Award winning design' ή 'Αν ήταν το βιολί πουλί'

Είδα το εξαιρετικό "Sugar Town: οι γαμπροί" μόλις σήμερα. Το γέλιο μού κόπηκε στα 7 λεπτά, όταν ο Κίμων Τσακίρης άρχισε συστηματικά να μας χτυπάει κατακέφαλα με την αποξένωση, τη χοντράδα, τη μοναξιά, την ασχήμια και την πλήξη της επαρχίας.

Βλέποντας πάντως την ταινία κατάλαβα πολύ περισσότερα πράγματα για την Ελλάδα από ό,τι κατανόησα συζητώντας το ζήτημα κυκλικώς κι ακαταπαύστως τις τελευταίες δεκαετίες.

Πολύ εύλογη είναι μία σκηνή προς το τέλος, όπου οι ρωσίδες υποψήφιες νύφες τελικά ξεναγούνται και φιλοξενούνται στην (προκατακλυσμιαία) Ζαχάρω. Περισσότερο κι από την αναπόφευκτη βουβαμάρα της επαρχίας, τους κάνουν εντύπωση οι άντρες. Μία από τις γυναίκες αυτές λέει μάλιστα ότι στη Ζαχάρω το πρόβλημα είναι οι ίδιοι οι (ανύμφευτοι) άντρες, οι οποίοι είναι άβουλοι σαν μικρά παιδιά.

Όπως λέει κι η Κουρού, βάλ΄ τα στη σειρά.

Νομίζω ότι το έχουμε παραξηλώσει με τον αντιαμερικανισμό. Τώρα και το γκουγκλ στην αντιαμερικανική συνωμοσία:

A skinny lad with tow hair stringy under a foreignlooking cap was offering her arbutus in a basket. She bought a bunch and pressed her nose in it. May woods melted like sugar against her palate. The whistle blew, gears ground as cars started to pour out of the side streets, the crossing thronged with people. Ellen felt the lad brush against her as he crossed at her side. She shrank away. Through the smell of the arbutus she caught for a second the unwashed smell of his body, the smell of immigrants, of ElIis Island, of crowded tenements. Under all the nickelplated, goldplated streets enameled with May, uneasily she could feel the huddling smell, spreading in dark slow crouching masses like corruption oozing from broken sewers, like a mob.

John Dos Passos, Manhattan Transfer (The Burthen of Nineveh)

Σκέφτομαι αυτό το ποστάκι εδώ και βδομάδες. Για πρώτη φορά, κράτησα και σχετικές σημειώσεις. 'Αχρηστες. Πάμε λοιπόν, κρατώντας στον νου το παραπάνω απόσπασμα, που βρήκα εκ των υστέρων.

Πριν τα Χριστούγεννα πήγα στο τοπικό εκπτωτικό σούπερ μάρκετ να πάρω πέντε πράματα. Είναι εκπτωτικό γιατί εκμεταλλεύεται την ελεύθερη αγορά: φέρνει πολωνικό νεσκαφέ, ολλανδικά δημητριακά, πορτογαλικούς χυμούς, ουγγρική νιβέα, λετονικά ζιλέτ, δανέζικα μπισκότα, ισπανικές γκοφρέτες και ούτω καθεξής. Πήρα τι είχα να πάρω και στάθηκα στην ουρά για το ταμείο και είδα ότι δίπλα στις τσίχλες και τις σοκολάτες και τα παρόμοια είχανε στήσει μια προθήκη με στρινγκάκια προστυχούτσικα για μια λίρα (€1,71) το ένα. Σάρκασα από μέσα μου, ήταν όλα τους το κακό τους το χάλι. Αμέσως όμως ένας άλλος νόμος (που λέει κι ο Απόστολος Παύλος) υπερίσχυσε μέσα μου. Κοίταξα τους άλλους στην ουρά: γεωργιανές νοικοκυρές, ινδούς που αγοράζουνε ρύζι με το τσουβάλι, βούλγαρους μεροκαματιάρηδες, χτίστες από την Ουκρανία. Συνειδητοποίησα ότι ένα τέτοιο χθαμαλό και προορισμένο να ξεφτίσει και να ξεχειλώσει στρινγκάκι μπορεί να χάριζε μια ή δύο νύχτες έκστασης σε κάποια ζευγάρια που πάνω από μια λίρα δε θα είχανε να διαθέσουν για να ζήσουν τ' όνειρο, ή απλώς μια φαντασίωση του συρμού, όπως όλοι μας λαχταρούμε. Ό,τι μου φαινόταν εμένα κωμικό κι ευτελές μπορεί για κάποιους να γινόταν, να έγινε, ερωτική έκπληξη και το κλου ('χάιλαϊτ' το λεν οι νέοι) μιας νύχτας, αφορμή γλυκασμού και αψιάς κλινοπάλης.

Μετά γύρισα σπίτι, έφτιαξα καφέ κι άνοιξα τηλεόραση. Η τηλεόραση τις απογευματινές ώρες είναι πλήρως καλυμμένη από μεξικάνικα εδώ. Δεν εννοώ τσίλι, μπουρίτο, τάκο -- εννοώ σήριαλ. Μαλακίες. Καρικατουρίστικες ερμηνείες (ό,τι φαίνεται κάτω άπό τη μεταγλώττιση), ημίγυμνοι άντρες, μπαλκονάτες γκόμενες με το βυζί απ' έξω (για έναν ήπιο απογευματινό αναμμό). Μετά πάλι ο άλλος νόμος μίλησε μέσα μου. Ποιος είμαι εγώ που θα κρίνω ό,τι δίνει χαρά κι αναψυχή (φτιαγμένο να πασάρει επίφαση ρεαλισμού στις πιο σουρεάλ κι αφηγηματικά αγκυλωμένες πλοκές) στον απλό κοσμάκη; Πόση ενέργεια, πόσα λεφτά, πόσα χρόνια απαιτούνται για να μπορέσεις να χαρείς τον Αντρέι Ρουμπλιόφ (η αγαπημένη μου ταινία); Ούτε μπορώ να υπολογίσω. Ενώ η Φλορισιέντα κι η Καρλότα κι ο Χουάν ο Ντερμπεντέρης κι η Πιπέτα η Παρθένα τι απαιτούν; Τίποτα. Προσφέρουν έλεο και φόβο, διασκέδαση και χαρακτήρες ανέλπιστα οικείους δωρεάν.

Πριν πάρουμε από τον φτωχό, αμόρφωτο και αποκλεισμένο κόσμο τα φτηνιάρικα στρινγκάκια και τα χαζά του σήριαλ, πρέπει να σκεφτούμε καλά αν πραγματικά μπορούμε να του δώσουμε ό,τι χρειάζεται για να χαρεί κάτι καλύτερο, Γιατί είμαι από αυτούς τους αντι-σχετικιστές 'εσσενσιαλιστές' οι οποίοι πιστεύουνε πως όντως υπάρχει κάτι 'καλύτερο'.

Πριν κλείσω, και σε συνάρτηση με το απόσπασμα του Ντος Πάσσος: αρκεί να μείνεις άνιφτος, άπλυτος, αξύριστος, χωρίς αλλαξιές για δυο μέρες -- μόνο και μόνο επειδή αποκλείστηκες σε κάποιο αεροδρόμιο μακριά από τις αλλαξιές σου και από μια ντουζιέρα -- για να νιώσεις τη μυρωδιά του ξένου να αναδίδεται από το σώμα σου. Για να σιχαθείς εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου, για να αισθανθείς αναξιοπρεπής και καχύποπτος απέναντι στον ίδιο τον εαυτό σου ενώ στέκεσαι στην ουρά του transfer desk, καθώς η αποφορά κι η απλυσιά του πρόσφυγα, του κουρελή, του μετανάστη διαχέεται από πάνω σου ανεξέλεγκτη και ποτίζει τα ρούχα σου. Για να μυρίσεις όπως μυρίζει όποιος αφήνει πίσω του ένα σπίτι για να βρει ένα μέλλον -- κι ας είσαι απλώς τράνζιτ εσύ, με το ωραίο σου διαμέρισμα για τελικό προορισμό.