29.3.05
Second inning/this is not a post song...
Παρατηρήσεις αποσπασματικές αναγκαστικά, για να προσθέσω τα σχόλιά μου μόνο, ή να προεκτείνω με τη δική μου ματιά λίγα από όσα πολλά και πολύ μεστά θίγει ο Sraosha.
1) Ας προσπαθήσουμε να αφήσουμε κατά μέρος κάποιες πλατιές έννοιες καταρχήν. Είναι χρήσιμες για να συνεννοούμαστε, αλλά δεν προσφέρονται για αφαιρετικές γενικεύσεις ή αφοριστικές καθολικές κρίσεις. Ούτε η «Ευρώπη» είναι μία, ενιαία και αδιαίρετη, ούτε έζησε στον ίδιο βαθμό τις μεγάλες τομές της σύγχρονης εποχής ούτε αποτελεί σήμερα έναν ονειρεμένο παράδεισο ευταξίας στον οποίο θα αντιπαρατάξουμε την πλήρως οπισθοδρομική Ελλάδα. Διαφοροποιήσεις υπάρχουν από τόπο σε τόπο και από κοινωνία σε κοινωνία, εντός του ίδιου τόπου και εντός της ίδιας κοινωνίας. Συντηρητικά και προοδευτικά στοιχεία υπάρχουν παντού, άλλοτε επιβάλλονται τα μεν, άλλοτε κυριαρχούν τα δε, το ίδιο και εδώ. Η Φινλανδία είναι καλό παράδειγμα, αλλά οι συχνές ρατσιστικές συγκρούσεις με τους pieds-noirs στην καρδιά της πεφωτισμένης Γαλλίας δεν είναι ακόμα καλύτερο; Να θεωρήσουμε από αυτό συλλήβδην τους Γάλλους ρατσιστές ή να μυκτηρίσουμε μήπως τη δυσανεκτική πολιτισμική τους παράδοση;
2) «Γιατί είναι χάλια...» Θα αφήσω προσωπικά τον 20ό αιώνα και θα πάω πιο πίσω, στις απαρχές μιας στρεβλής δομής. Η Νοτιανατολική Ευρώπη, και η Ελλάδα ως τμήμα της, βίωσε επιδερμικά και τον Διαφωτισμό και τη Βιομηχανική Επανάσταση. Οι ιστορικές προϋποθέσεις ήταν δυσμενέστερες και η βάση του τμήματος των ηγεσιών που ανέλαβαν να πραγματοποιήσουν το εγχείρημα ήταν στενότερη από ότι στις δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες. Ωστόσο, εκείνο που μου κάνει εντύπωση προσωπικά είναι ότι η εισαγωγή και η διάχυση στην ελληνική κοινωνία εννοιών-κλειδιά για την πολιτική σκέψη, την κοινωνική οργάνωση και την ιδεολογική συγκρότηση υπήρξε αποσπασματική, κατακερματισμένη και, κυρίως, με σαφή αποστροφή προς τη συστηματική σκέψη. Με άλλα λόγια επιλέξαμε να έχουμε διαφωτισμό, ρομαντισμό, σοσιαλισμό, εκβιομηχάνιση, θεσμούς à la carte. Οι λόγοι; Πολλαπλοί. Δύο μόνο επισημάνσεις όμως, ενδεικτικές, για να μη μακρηγορούμε. 1) Υπήρξε τον 19ο αιώνα μια συνειδητή προσπάθεια να περιοριστούν οι ρήξεις και να οικοδομηθεί μια κοινωνική και πολιτική συνοχή που δεν υπήρχε στον απόηχο της επανάστασης. Χωρίς ρήξεις όμως, παρά μόνο στο προσωπικό επίπεδο, δεν υφίσταται ανανέωση σε επίπεδο ιδεών, αξιών, πολιτικής δράσης: στην Ελλάδα διαιωνίστηκαν απηρχαιωμένες κοινωνικές δομές και δεν υπήρξε 1848. (Παρεμπιπτόντως, οι ίδιοι που ζητούν διακαώς «ενότηταν», αλλού διαμαρτύρονται συνήθως για την «καχεξίαν» της χώρας...) 2) Το ελληνικό κράτος-έθνος/nation-state αναπτύχθηκε μάλλον σε διάστιξη παρά σε σύμπηξη των δύο συνθετικών του όρου. Η νομή του κράτους υπήρξε το διαρκές διακύβευμα ενώ συγκροτούνταν μια συμπαγής εθνική ιδεολογία, που όμως απαξίωνε τον ίδιο της τον φορέα: Το «ελεεινόν κρατίδιον» ασφυκτιά μέσα στα «επικατάρατα» συνορά του, άθυρμα των αδίστακτων Ευρωπαίων και των ιδιοτελών κυβερνώντων των οποίων τα συμφέροντα κατά τον Ε. Ροίδη είναι «εκ διαμέτρου αντίθετα προς τα συμφέροντα του έθνους και του Ελληνισμού». Το αληθινό έθνος είναι το ευρύτερο, ο «Ελληνισμός», του οποίου το ασαφές περίγραμμα και οι πολλαπλές χρήσεις καθιστούν δυνατή την ευκολία της ρητορείας...
1) Ας προσπαθήσουμε να αφήσουμε κατά μέρος κάποιες πλατιές έννοιες καταρχήν. Είναι χρήσιμες για να συνεννοούμαστε, αλλά δεν προσφέρονται για αφαιρετικές γενικεύσεις ή αφοριστικές καθολικές κρίσεις. Ούτε η «Ευρώπη» είναι μία, ενιαία και αδιαίρετη, ούτε έζησε στον ίδιο βαθμό τις μεγάλες τομές της σύγχρονης εποχής ούτε αποτελεί σήμερα έναν ονειρεμένο παράδεισο ευταξίας στον οποίο θα αντιπαρατάξουμε την πλήρως οπισθοδρομική Ελλάδα. Διαφοροποιήσεις υπάρχουν από τόπο σε τόπο και από κοινωνία σε κοινωνία, εντός του ίδιου τόπου και εντός της ίδιας κοινωνίας. Συντηρητικά και προοδευτικά στοιχεία υπάρχουν παντού, άλλοτε επιβάλλονται τα μεν, άλλοτε κυριαρχούν τα δε, το ίδιο και εδώ. Η Φινλανδία είναι καλό παράδειγμα, αλλά οι συχνές ρατσιστικές συγκρούσεις με τους pieds-noirs στην καρδιά της πεφωτισμένης Γαλλίας δεν είναι ακόμα καλύτερο; Να θεωρήσουμε από αυτό συλλήβδην τους Γάλλους ρατσιστές ή να μυκτηρίσουμε μήπως τη δυσανεκτική πολιτισμική τους παράδοση;
2) «Γιατί είναι χάλια...» Θα αφήσω προσωπικά τον 20ό αιώνα και θα πάω πιο πίσω, στις απαρχές μιας στρεβλής δομής. Η Νοτιανατολική Ευρώπη, και η Ελλάδα ως τμήμα της, βίωσε επιδερμικά και τον Διαφωτισμό και τη Βιομηχανική Επανάσταση. Οι ιστορικές προϋποθέσεις ήταν δυσμενέστερες και η βάση του τμήματος των ηγεσιών που ανέλαβαν να πραγματοποιήσουν το εγχείρημα ήταν στενότερη από ότι στις δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες. Ωστόσο, εκείνο που μου κάνει εντύπωση προσωπικά είναι ότι η εισαγωγή και η διάχυση στην ελληνική κοινωνία εννοιών-κλειδιά για την πολιτική σκέψη, την κοινωνική οργάνωση και την ιδεολογική συγκρότηση υπήρξε αποσπασματική, κατακερματισμένη και, κυρίως, με σαφή αποστροφή προς τη συστηματική σκέψη. Με άλλα λόγια επιλέξαμε να έχουμε διαφωτισμό, ρομαντισμό, σοσιαλισμό, εκβιομηχάνιση, θεσμούς à la carte. Οι λόγοι; Πολλαπλοί. Δύο μόνο επισημάνσεις όμως, ενδεικτικές, για να μη μακρηγορούμε. 1) Υπήρξε τον 19ο αιώνα μια συνειδητή προσπάθεια να περιοριστούν οι ρήξεις και να οικοδομηθεί μια κοινωνική και πολιτική συνοχή που δεν υπήρχε στον απόηχο της επανάστασης. Χωρίς ρήξεις όμως, παρά μόνο στο προσωπικό επίπεδο, δεν υφίσταται ανανέωση σε επίπεδο ιδεών, αξιών, πολιτικής δράσης: στην Ελλάδα διαιωνίστηκαν απηρχαιωμένες κοινωνικές δομές και δεν υπήρξε 1848. (Παρεμπιπτόντως, οι ίδιοι που ζητούν διακαώς «ενότηταν», αλλού διαμαρτύρονται συνήθως για την «καχεξίαν» της χώρας...) 2) Το ελληνικό κράτος-έθνος/nation-state αναπτύχθηκε μάλλον σε διάστιξη παρά σε σύμπηξη των δύο συνθετικών του όρου. Η νομή του κράτους υπήρξε το διαρκές διακύβευμα ενώ συγκροτούνταν μια συμπαγής εθνική ιδεολογία, που όμως απαξίωνε τον ίδιο της τον φορέα: Το «ελεεινόν κρατίδιον» ασφυκτιά μέσα στα «επικατάρατα» συνορά του, άθυρμα των αδίστακτων Ευρωπαίων και των ιδιοτελών κυβερνώντων των οποίων τα συμφέροντα κατά τον Ε. Ροίδη είναι «εκ διαμέτρου αντίθετα προς τα συμφέροντα του έθνους και του Ελληνισμού». Το αληθινό έθνος είναι το ευρύτερο, ο «Ελληνισμός», του οποίου το ασαφές περίγραμμα και οι πολλαπλές χρήσεις καθιστούν δυνατή την ευκολία της ρητορείας...
3) Τέλος, για την ώρα, ζούμε στον 19ο αιώνα; Όχι. Οι σημερινές δομές όμως έχουν προϊστορία και οι μεταβολές που τις χαρακτήρισαν δεν απέκτησαν ποτέ ριζικό χαρακτήρα. Σχηματικό μεν αυτό που θα πω, αλλά ακόμα και το 1974 δεν υπήρξε εξέγερση, έγινε Μεταπολίτευση...
Comments:
<< Home
Το αληθινό έθνος είναι το ευρύτερο, ο «Ελληνισμός», του οποίου το ασαφές περίγραμμα και οι πολλαπλές χρήσεις καθιστούν δυνατή την ευκολία της ρητορείας.
Ω!
...
Ω!
...
Τελικά τι μας συμφέρει να χρησιμοποιούμε το έθνος που περιέχει ανθρώπους εκτός των ορίων του κράτους,το κράτος που περιέχει όσους βρίσκονται εντός συνόρων...είναι όλα αυτά ιδεολογήματα...τι είναι η Ελληνικότητα...??
Ποιοί είμαστε από εκεί νομίζω ότι ξεκινά το πρόβλημα και αυτό μας καθιστά εύαλωτους σε κάθε είδος ρητορείας...όπως όμως και τόσους ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Θέλουμε να είμαστε πρόσωπα και απο εκεί
ξεκινά το δράμα μας στην προσπάθεια να το πραγματώσουμε και η ατομική μας ευθύνη όπως πολύ σωστά ο rakasha επεσήμανε σε κάποιο ποστ.
Δημοσίευση σχολίου
Ποιοί είμαστε από εκεί νομίζω ότι ξεκινά το πρόβλημα και αυτό μας καθιστά εύαλωτους σε κάθε είδος ρητορείας...όπως όμως και τόσους ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Θέλουμε να είμαστε πρόσωπα και απο εκεί
ξεκινά το δράμα μας στην προσπάθεια να το πραγματώσουμε και η ατομική μας ευθύνη όπως πολύ σωστά ο rakasha επεσήμανε σε κάποιο ποστ.
<< Home
