Sraosha & Rakasha

Δύο αφορμές είχα να θυμηθώ τον Grand Old Man των Liberals (πέρα από τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές, όπου ο Ψωμιάδης θα τα έβρισκε σκούρα μαζί του...) – μια αποστροφή του Sraosha περί βικτωριανισμού και την Τριλογία του Βαρτιμαίου του Jonathan Stroud, όπου ο αθεόφοβος αναποδογυρίζει τον Gladstone και τον καθιστά μάγο-ιδρυτή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Αν υπήρξε ποτέ βρετανός πολιτικός larger than life αυτός, κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν ήταν ο μάλλον ξιπασμένος καιροσκόπος Winston Churchill, που έκανε τη διαδρομή Συντηρητικών – Φιλελευθέρων λεωφορείο, αλλά ο Γέρος που αλλαξοπίστησε μια και καλή και σφυρηλάτησε μόνος του μια ολόκληρη παράταξη – για να την καταστρέψει αργότερα. Ρήτορας, αλαζόνας, αδιάφθορος, στρατηγικός νους, κυβερνήτης των Επτανήσων για ένα φεγγάρι, μελετητής του Ομήρου, νυκτοβάτης που κήρυσσε στις πόρνες την επιστροφή στον ορθό δρόμο, συνεπής λαϊκιστής εκτός εξουσίας και παράτολμος ηγέτης που επιζητούσε να πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα και να φέρνει την κοινή γνώμη στα νερά του όταν κυβερνούσε, ο Gladstone ήταν αυτό που θα ήθελε να είχε γίνει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ο ηγέτης του αστικότερου των κομμάτων αποστρεφόταν παθολογικά τις ιμπεριαλιστικές περιπέτειες (αν και επί των ημερών του η Βρετανία εγκαταστάθηκε στην Αίγυπτο), χώρισε την εκκλησία της Ιρλανδίας από το κράτος, διεύρυνε το εκλογικό σώμα και ναυάγησε στην ξέρα της αυτονομίας της Ιρλανδίας – έμπνευσης που αναστάτωσε την αγγλική κοινωνία και δίχασε το κόμμα του αφήνοντάς το για 10 χρόνια στην αντιπολίτευση πριν την τελευταία αναλαμπή. Κόλλησε στην εξουσία σαν στρείδι ως τα βαθιά γεράματα, σχημάτισε την τελευταία του κυβέρνηση σε ηλικία 83 ετών και την παράτησε στα 85 με το ζόρι, όταν το σωτηριολογικό πρόσχημα του ιρλανδικού ζητήματος δεν μπορούσε να κρύψει πια τη φυσική αδυναμία του. Αρχετυπικός βικτωριανός, τον οποίο απεχθανόταν η Βικτώρια, πιστός στη διακυβέρνηση από το λαό αλλά χάριν της προσωπικής προβολής, αρχομανής αλλά με πρόγραμμα, οραματιστής αλλά όχι ρεαλιστής, ταγμένος στη θεία πρόνοια αλλά όταν συμφωνούσε με τις απόψεις του, ο William Ewart Gladstone υπήρξε ένας «ηρωϊκός υπουργός» – κι ένα «επιβίωμα» από τη δεκαετία του 1840 που επηρέασε τη βρετανική πολιτική σκηνή για μισό αιώνα. Το ότι απέτυχε να αλλάξει τη ροή των πραγμάτων και να παρακάμψει εμφυλίους, Μπέλφαστ και IRA δεν αποτελεί παρά υπενθύμιση της συμβολής των μεγάλων ανδρών στην ιστορία: “The lone and level sands stretch far away”…