24.6.06
Ο Διάβολος εν Τουρκία
εν ω γαρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε και εν ω μέτρω μετρείτε μετρηθήσεται υμίν. τι δε βλέπεις το κάρφος το εν τω οφθαλμώ του αδελφού σου την δε εν τω σω οφθαλμώ δοκόν ου κατανοείς, ή πώς ερείς τω αδελφώ σου "άφες εκβάλω το κάρφος εκ του οφθαλμού σου" και ιδού η δοκός εν τω οφθαλμώ σου. υποκριτά, έκβαλε πρώτον εκ του οφθαλμού σου την δοκόν και τότε διαβλέψεις εκβαλείν το κάρφος εκ του οφθαλμού του αδελφού σουΚατά Ματθαίον 7, 3-5
There are others who commit worse crimes, and it is convenient to focus on them, not those for which we are responsible and can therefore easily bring to an end.
[Υπάρχουν κι άλλοι που διαπράττουν χειρότερα εγκλήματα και είναι πολύ βολικό να ασχολούμαστε με αυτά παρά με εκείνα για τα οποία είμαστε εμείς υπεύθυνοι και άρα μπορούμε εύκολα να σταματήσουμε.]Νόαμ Τσόμσκυ, Τρίτη Ετήσια Διάλεξη εις μνήμην Ντίνου Λεβέντη
Μου είπε κάποτε ένας πατριώτης Κύπριος γιατρός, ο οποίος ζει στη Θεσσαλονίκη εδώ και τριάντα χρόνια, πως αδυνατώ να κατανοήσω τις κυπριακές πραγματικότητες και ότι είμαι φιλότουρκος. Όσον αφορά τις "πραγματικότητες", εννοείται, πώς να τις κατανοήσω, κατανοούνται; Ακατανόητες είναι, εδώ τις ελληνικές πραγματικότητες δεν μπορώ να κατανοήσω. Όσο για το 'φιλότουρκος', φυσικά και δεν είμαι, αν και μάλλον είμαι Τούρκος, τουλάχιστον θα μπορούσα, δεν ξέρω: δεν έχω μελετήσει τους περί υπηκοότητας νόμους της γείτονος, ωστόσο υποπτεύομαι πως προστατεύουν αρκούντως τον τουρκισμό από ξένα σώματα όπως εγώ.
Πώς μπορεί στ' αλήθεια να είναι κανείς φιλότουρκος. Ακόμα και εάν ξεπερνούσε το πανευρωπαϊκό αντιτουρκικό αντανακλαστικό (τουλάχιστον από την πολιορκία της Βιέννης και ύστερα), ακόμα και εάν ξεπερνούσε τον αραβικό αντιτουρκισμό (μουσουλμάνοι της πλάκας -- ούτε αραβικά δεν ξέρουν), ακόμα και αν ξεπερνούσε τον οριενταλισμό που παίρνει και τους Τούρκους σβάρνα, ακόμα και εάν παρέκαμπτε την εικόνα του 'Αλλου, βρωμύλου, βάρβαρου, γλείφτη, κομπλεξικού Τούρκου την οποία επανειλημμένα ενσαρκώνει η κοινή μας κουλτούρα, από τον Σαίκσπηρ και τον Θερβάντες έως το 'Τοπκαπί', το 'Αραράτ' και το 'Από τη Ρωσία με αγάπη', υποστασιάζοντας τα παραπάνω αντανακλαστικά, θα είχε κανείς σοβαρά πραγματικά προβλήματα στο να γίνει φιλότουρκος: τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων στην εν λόγω χώρα, το πολιτικό παράδοξο να υπερασπίζεται τον 'ευρωπαϊσμό' της ένα στυγνό στρατιωτικό κατεστημένο, τα ανά δεκαετία πραξικοπήματα που διοργανώνονται εκεί, το κουρδικό, τη γενοκτονία των Αρμενίων και την άρνηση να την αναγνωρίσουν, τη (μέχρι πρότινος) αποτελεσματικότερη διπλωματία του πλανήτη με ένα και μόνο δόγμα: παρελκυστική τακτική (αυτή έπαιζε πολύ επί Ψυχρού Πολέμου, τώρα απλώς εξοργίζει -- βλέπε και τα βάσανα των όψιμων ακολούθων της όπως κάποιος Τ. Παπαδόπουλος).
Προφανώς, η Ελλάδα είναι πολύ πιο 'πολιτισμένη' χώρα και θεωρώ κωμική οποιαδήποτε σύγκριση των δύο χωρών, σε όλα τα επίπεδα. Ας πούμε, θεωρώ τουλάχιστον ατυχή επιχειρήματα τύπου "άμα οι Τούρκοι (δηλ. μια χούφτα γκρίζοι καραγκιόζηδες) προπηλακίζουν τον Πατριάρχη γιατί εμείς (δηλ. το ελληνικό κράτος) να τους αφήνουμε (δηλ. τη μειονότητα) να εκλέγουν τον μουφτή τους;" Ωστόσο στην Τουρκία υπάρχει μια δυνατή φωνή αντίστασης εκ μέρους των διανοουμένων της, τους οποίους συνήθως περιμένει τουλάχιστον το κελλί για την παραμικρή αποκοτιά τους. Στην Τουρκία υπάρχει μια γενναία διανόηση που στηλιτεύει και επικρίνει τα κακώς κείμενα, η οποία τολμάει να μιλάει ακόμα και για τουρκικά εγκλήματα.
Αυτό που με προβλήματίζει είναι τι κάνουν οι διανοούμενοι στην Ελλάδα.
( Ο τίτλος της καταχώρισης είναι από ένα ξεχασμένο μυθιστόρημα του 19ου αιώνα, στο οποίο ένας από τους ήρωες έχει το όνομα 'Βάρθακας').
[Επίμετρο: 'Ο Διάβολος εν Τουρκία' του Στέφανου Ξένου βγήκε πρώτα στα αγγλικά το 1851 και μετά στα ελληνικά το 1862. Μιλάει για τη διαφθορά και γενικότερη αθλιότητα της σουλτανικής Πυλης και καμαρίλας -- νομίζω πως ενσωματώνει κι ένα λαβ στόρυ, δεν το έχω διαβάσει.]
23.6.06
Misc
Δε σκεφτόμαστε μόνο με γλώσσα.
Εικόνες
και ένα συναίσθημα σχεδόν ανέκφραστο:
και ακόμα ένα, διαφορετικό όμως:
και πολλές ιδέες για το πώς είναι ο κόσμος 'στην πραγματικότητα':
Εικόνες, αφηγήσεις και οι μουσικές τους:
και
Εικόνες
και ένα συναίσθημα σχεδόν ανέκφραστο:
και ακόμα ένα, διαφορετικό όμως:
και πολλές ιδέες για το πώς είναι ο κόσμος 'στην πραγματικότητα':
Εικόνες, αφηγήσεις και οι μουσικές τους:
και
22.6.06
Dinosaur Jr.
Ο Sraosha μου θύμισε με το σχόλιό του στο αποκάτω post έναν ξεχασμένο όρο, θαμμένο βαθιά στον καιρό της λάσπης, το έλος με τους Κέρμιτ της μνήμης που αποτελεί η δεκαετία του ’80. Η «δεινοσαυρίαση» των ‘80s αποτελεί, κατά την άποψή μου, χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς ο δημοσιογραφικός (αλλά και ο δημόσιος εν γένει) λόγος διέπεται από κανόνες, νόρμες - και μόδες. Ρίπτοντας ξαφνικά ένα βλέμμα στην υπόλοιπη Δύση, η οποία μόλις έβγαινε από μια φάση προϊούσας γεροντοκρατίας, απόλυτα ταιριαστής με την ακινησία του ψυχρού πολέμου, έγκριτοι αναλυτές και πολιτικοί συντάκτες χρησιμοποίησαν τον όρο «δεινόσαυροι» για να περιγράψουν μια πολιτική τάξη που η δικτατορία των συνταγματαρχών της είχε στερήσει την κανονική της σειρά στην πορεία των κοινοβουλευτικών εξελίξεων και η οποία έπαιρνε καθυστερημένα πανηγυρική ρεβάνς από το χρόνο. Κοινωνικά, η «δεινοσαυρίαση» μάλλον έδειχνε προς την πλευρά των «νέων ανθρώπων» και κάλυπτε την επιθυμία μιας νέας μεσαίας τάξης, εκείνης των θηλαστικών που οι μεγάλες σαύρες είχαν εκθρέψει στη σαβάνα της μεταπολίτευσης, να απογαλακτιστεί από όσους την είχαν αναδείξει. Η έννοια δουλεύτηκε παράλληλα με το «τέλος της Μεταπολίτευσης», κομήτη ολοένα ερχόμενου που θα εξαφάνιζε υποτίθεται τους δεινόσαυρους, και που σαν το γνωστό λύκο εξαγγέλθηκε δυο-τρεις φορές πριν επέλθει οριστικά (πρόπερσι με είκοσι χρόνια απόκλιση από τις έγκυρες προβλέψεις), και γαρνιρίστικε με τους «σαραντάρηδες», πρόσκαιρο ευφυολόγημα που φιλοδοξούσε να καταστήσει πολιτικό κεφάλαιο την ηλικία του Αντώνη Σαμαρά – αμφότερα (ηλικία και Αντώνης) αποδείχθηκαν αέρας κοπανιστός. Για όσους θυμούνται, ο όρος τελικά ψόφησε κάπου το 1995, πριν ακόμα και από την Πολιτική Άνοιξη, δηλαδή – ανέτελλε ήδη ο αντικαταστάτης, η στιγμή του «εκσυγχρονισμού»…
* Η αντίστοιχη, και διδακτικότερη ίσως, μουσική κουβέντα, έλαβε τέλος με την έλευση του grunge, οπότε όλοι οι νεοπάνκ σωτήρες του Seattle δήλωσαν οπαδοί του φερόμενου ως πτεροδάκτυλου Bowie – που μετά έβγαλε για πλάκα το ημι-industrial Outside και διάφοροι φυκοπώλες λούφαξαν…
* Η αντίστοιχη, και διδακτικότερη ίσως, μουσική κουβέντα, έλαβε τέλος με την έλευση του grunge, οπότε όλοι οι νεοπάνκ σωτήρες του Seattle δήλωσαν οπαδοί του φερόμενου ως πτεροδάκτυλου Bowie – που μετά έβγαλε για πλάκα το ημι-industrial Outside και διάφοροι φυκοπώλες λούφαξαν…
20.6.06
Bring the Boys Back Home
Η Μυρτώ ήταν πρώϊμη οπαδός των Beatles το 1983 αλλά τριγύριζε στο μυαλό μου διαρκώς όταν ήρθε η ώρα χθες το βράδυ ο καθένας από μας να θυμηθεί τη δική του Vera Lynn που έλεγε ότι θα ξανασυναντηθούμε μια μέρα με λιακάδα. Και φυσικά δεν ξέρω τι απέγινε, από τότε που έφυγε στον Καναδά με τους δικούς της, και είμαι σίγουρος ότι κανείς εκεί μέσα δεν ένιωθε ακριβώς όπως ο άλλος, εκεί που πήγαμε να αποδώσουμε σπονδή στο παρελθόν μας.
15.6.06
"Progressively backwards"
στον Χοιροβοσκό που το ενέπνευσε
Όταν ήμουνα στο σχολείο, ήμουνα το πιο 'συντηρητικό' παιδί της τάξης πάνω από το όριο φυτουκλότητας / βλιτοσύνης: δεν κάπνιζα (μέσα ή έξω από τις τουαλέτες), δεν ήμουν ούτε κνίτης ούτε καν Ρήγας Φερραίος, δεν είχα κάνει φούντα, δεν είχα χρησιμοποιήσει κατάληψη για να το κάνω με τη Ρ. (η οποία ήρθε από την Τρίπολη, ανέτρεψε όλες τις γκομενικές ισορροπίες στο Λύκειο και εξαφανίστηκε μέσα σε αραχνοΰφαντα πέπλα και σύννεφα καπνού), δεν είχα πάει στο μπουρδέλο, δεν έπαιρνα τσόντες από το βίντεο κλαμπ, δεν ανήκα σε ναζιστική νεολαία παναθηναϊκών οπαδών -- η λίστα είναι μακρόσυρτη και μπανάλ διότι, όπως λέει κι ο Σκοτ Φιτζέραλντ στην πρώτη σελίδα του Γκάτσμπυ, "intimate revelations of young men [...] are usually plagiaristic and marred by obvious suppressions" ('οι εκμυστηρεύσεις των νεαρών είναι συνήθως προϊόντα λογοκλοπής και λεκιασμένες με προφανείς αποσιωπήσεις').
Δεκαετίες μετά, και ενώ η ευχή που μου τραγουδούσανε κάθε χρόνο 'με άσπρα μαλλιά' έχει πιάσει, είμαι πλέον ο πιο αβανγκάρντ, αριστερός, προοδευτικός και γενικά γουάου από τους συνομηλίκους μου πλην ενός (για να μην πω για τους συναδέλφους μου κι έχουμε και λιποθυμίες). Και πάλι δε θα απαριθμήσω τα κριτήρια όσων ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, για να προστατέψω αθώους γύρω μου, όμως μου το λένε συχνά πυκνά, άλλοι με θαυμασμό, άλλοι με περιφρόνηση, άλλοι με απορία.
Άρα, είτε έχω στο μεταξύ πάθει κι εγώ μια δυναμική απελευθέρωση και ριζική χειραφέτηση, είτε η ελληνική κοινωνία τόσα χρόνια προχωρεί δυναμικά προς τα πίσω και δεξιά (ναι, εκεί πίσω από το ντουλάπι όπου φυλάμε τα προικιά, τη σημαία, τα χαρτιά του δανείου και τις πομπές μας).
Όταν ήμουνα στο σχολείο, ήμουνα το πιο 'συντηρητικό' παιδί της τάξης πάνω από το όριο φυτουκλότητας / βλιτοσύνης: δεν κάπνιζα (μέσα ή έξω από τις τουαλέτες), δεν ήμουν ούτε κνίτης ούτε καν Ρήγας Φερραίος, δεν είχα κάνει φούντα, δεν είχα χρησιμοποιήσει κατάληψη για να το κάνω με τη Ρ. (η οποία ήρθε από την Τρίπολη, ανέτρεψε όλες τις γκομενικές ισορροπίες στο Λύκειο και εξαφανίστηκε μέσα σε αραχνοΰφαντα πέπλα και σύννεφα καπνού), δεν είχα πάει στο μπουρδέλο, δεν έπαιρνα τσόντες από το βίντεο κλαμπ, δεν ανήκα σε ναζιστική νεολαία παναθηναϊκών οπαδών -- η λίστα είναι μακρόσυρτη και μπανάλ διότι, όπως λέει κι ο Σκοτ Φιτζέραλντ στην πρώτη σελίδα του Γκάτσμπυ, "intimate revelations of young men [...] are usually plagiaristic and marred by obvious suppressions" ('οι εκμυστηρεύσεις των νεαρών είναι συνήθως προϊόντα λογοκλοπής και λεκιασμένες με προφανείς αποσιωπήσεις').
Δεκαετίες μετά, και ενώ η ευχή που μου τραγουδούσανε κάθε χρόνο 'με άσπρα μαλλιά' έχει πιάσει, είμαι πλέον ο πιο αβανγκάρντ, αριστερός, προοδευτικός και γενικά γουάου από τους συνομηλίκους μου πλην ενός (για να μην πω για τους συναδέλφους μου κι έχουμε και λιποθυμίες). Και πάλι δε θα απαριθμήσω τα κριτήρια όσων ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, για να προστατέψω αθώους γύρω μου, όμως μου το λένε συχνά πυκνά, άλλοι με θαυμασμό, άλλοι με περιφρόνηση, άλλοι με απορία.
Άρα, είτε έχω στο μεταξύ πάθει κι εγώ μια δυναμική απελευθέρωση και ριζική χειραφέτηση, είτε η ελληνική κοινωνία τόσα χρόνια προχωρεί δυναμικά προς τα πίσω και δεξιά (ναι, εκεί πίσω από το ντουλάπι όπου φυλάμε τα προικιά, τη σημαία, τα χαρτιά του δανείου και τις πομπές μας).
14.6.06
Υποσημείωση
Έχει ειπωθεί πως η φιλοσοφία δεν είναι παρά μια μακροσκελής υποσημείωση στον Πλάτωνα. Διαφωνώ.
Ταυτόχρονα, καμμιά φορά σκέφτομαι πως το ελληνόφωνο μπλογκάρισμα, αυτός ο διαρκής παφλασμός που ρέει μέσα από τις σωληνώσεις του μόνιτορ, δεν είναι παρά υποσημειώσεις σε μια χούφτα μπλογκ. Επειδή αδυνατώ εντελώς να συνεισφέρω υποσημείωση στο κείμενο στο οποίο πραγματικά θέλω, θα συνεισφέρω μία για αυτό εδώ.
Τον Λεύκιο Ζαφειρίου (συγγραφέα του βιβλίου για τον Κάλβο που ενέπνευσε τον Κουκουζέλη) τον έχω γνωρίσει προσωπικά σε ένα πάρτυ. Ξαναβρεθήκαμε και χαιρετηθήκαμε δυο-τρεις φορέα ακόμα, σχεδόν στον δρόμο. Χαμηλόφωνος. Λιγομίλητος. Είναι φιλόλογος.
Σωστός πατριώτης: πάει και διδάσκει φιλολογικά στον Βορρά της Κύπρου, στα λιγοστά παιδιά των εγκλωβισμένων του Ριζοκαρπάσου, στην άλλη άκρη της ΕΕ, στο χωριό με τους χωροφύλακες που κοιτάνε βλοσυρά και στη φτώχεια.
Ο Ζαφειρίου μάλλον αντιπαθεί αθόρυβα τον Σολωμό, μου είπε πως τον θεωρεί υπερεκτιμημένο. Ο Κάλβος, ένα φτωχαδάκι χωρίς στον ήλιο μοίρα και χωρίς ιδιόκτητο φιλολογικό σαλόνι για να διαβάζει τα σπαράγματά του, ένας 'ηττημένος' καρμπονάρος, έμεινε στη σκιά του Κόντε Νιόνιου. Αν και έχετε καταλάβει τι είναι ο Κόντες για μένα, σιώπησα για να μην τον ενοχλήσω, άλλωστε είχα περισσότερα να μάθω από αυτόν για τον Κάλβο παρά εκείνος για τα γούστα μου. Για τέτοιον άνθρωπο μιλάμε: αποτραβηγμένο, ίσως κάπως αλλόκοτο: καλβικό μάλλον.
Αφού μίλησα μαζί του σκέφτηκα πως έχουμε πήξει ('χτικιάσει', θα έλεγε ο Σεφέρης) στους μιμητές του Σολωμού, κακοχυμένους λουκουμάδες εμαγιέ μεγαλείου, και μάς λείπουν οι Κάλβοι -- ή κάπως έτσι, τέλος πάντων. Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι. Δεν ξέρω.
Ταυτόχρονα, καμμιά φορά σκέφτομαι πως το ελληνόφωνο μπλογκάρισμα, αυτός ο διαρκής παφλασμός που ρέει μέσα από τις σωληνώσεις του μόνιτορ, δεν είναι παρά υποσημειώσεις σε μια χούφτα μπλογκ. Επειδή αδυνατώ εντελώς να συνεισφέρω υποσημείωση στο κείμενο στο οποίο πραγματικά θέλω, θα συνεισφέρω μία για αυτό εδώ.
Τον Λεύκιο Ζαφειρίου (συγγραφέα του βιβλίου για τον Κάλβο που ενέπνευσε τον Κουκουζέλη) τον έχω γνωρίσει προσωπικά σε ένα πάρτυ. Ξαναβρεθήκαμε και χαιρετηθήκαμε δυο-τρεις φορέα ακόμα, σχεδόν στον δρόμο. Χαμηλόφωνος. Λιγομίλητος. Είναι φιλόλογος.
Σωστός πατριώτης: πάει και διδάσκει φιλολογικά στον Βορρά της Κύπρου, στα λιγοστά παιδιά των εγκλωβισμένων του Ριζοκαρπάσου, στην άλλη άκρη της ΕΕ, στο χωριό με τους χωροφύλακες που κοιτάνε βλοσυρά και στη φτώχεια.
Ο Ζαφειρίου μάλλον αντιπαθεί αθόρυβα τον Σολωμό, μου είπε πως τον θεωρεί υπερεκτιμημένο. Ο Κάλβος, ένα φτωχαδάκι χωρίς στον ήλιο μοίρα και χωρίς ιδιόκτητο φιλολογικό σαλόνι για να διαβάζει τα σπαράγματά του, ένας 'ηττημένος' καρμπονάρος, έμεινε στη σκιά του Κόντε Νιόνιου. Αν και έχετε καταλάβει τι είναι ο Κόντες για μένα, σιώπησα για να μην τον ενοχλήσω, άλλωστε είχα περισσότερα να μάθω από αυτόν για τον Κάλβο παρά εκείνος για τα γούστα μου. Για τέτοιον άνθρωπο μιλάμε: αποτραβηγμένο, ίσως κάπως αλλόκοτο: καλβικό μάλλον.
Αφού μίλησα μαζί του σκέφτηκα πως έχουμε πήξει ('χτικιάσει', θα έλεγε ο Σεφέρης) στους μιμητές του Σολωμού, κακοχυμένους λουκουμάδες εμαγιέ μεγαλείου, και μάς λείπουν οι Κάλβοι -- ή κάπως έτσι, τέλος πάντων. Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι. Δεν ξέρω.
2.6.06
Rock of Ages
Το 1997 στο χώρο των αμερικανικών κόμικς όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά της Image. Η εταιρεία που επιχείρησε να σπάσει το κατεστημένο των βιομηχανικών κολοσσών Marvel και DC δημιουργώντας τη Λίγκα των Ανεξάρτητων Τζέντλεμεν, μια συνομοσπονδία δημιουργών με κυρίαρχα δικαιώματα πάνω στους χαρακτήρες τους, μακριά από την εταιρική δουλεία των ανωτέρω, στηριζόταν κατά βάση σε πάρτα-στη-μούρη visuals, λίαν εντυπωσιακά αλλά χωρίς μεγάλη σχέση με plot και λοιπά κατάλοιπα του μεσαίωνα. Στους χαλεπούς καιρούς του τέλους του 20ού αιώνα τα μαστόδοντα της βιομηχανίας αντιλήφθηκαν με σήματα που πήραν από τους νευρώνες τους με καθυστέρηση περίπου τριών ετών ότι κάτι δεν πήγαινε καλά και όφειλαν να κουνήσουν την ουρά τους, την προβοσκίδα τους, αυτά με τα οποία τα προίκισε ο θεός τέλος πάντων, για αν ανακτήσουν τους αναγνώστες που διέρρεαν κατά χιλιάδες. Οι μεν Marvel προσέφυγαν σε crossover και ξεκίνησαν κάποια comics από την αρχή (spit and from the start: καθαγιασμένη από το χρόνο τακτική, σύμφωνα με την οποία όταν κάτι δεν πουλάει το ξαναρχίζεις από το #1, ενίοτε δε κι απ’ το #0), οι δε DC ανασκουμπώθηκαν και φώναξαν τον Grant Morrison, ιδιοφυή και ιδιόρρυθμο σκωτσέζο από τη Γλασκώβη με προϊστορία στα ανεξάρτητα, να τους γράψει τη JLA.
H JLA είναι οι Avengers της DC: οι ισχυρότεροι ήρωες του σύμπαντος μαζεμένοι all together με απώτερο σκοπό να κάνουν τους κακούς κρεμμυδόσουπα. Ο Morrison έγραψε 36 τεύχη (μαζί με κάτι σκάντζες): ήταν μακράν η πιο αλαζονική JLA που έχει διαβάσει άνθρωπος, είχε τον Batman όπως επιβάλλεται να γράφεται (λιγότερες κουβέντες κι από τον Γκριμώ, υπηρέτη του Άθου στους Τρεις Σωματοφύλακες και επινόηση του Αλέξανδρου Δουμά για να γράφει μια λέξη τη γραμμή και να πληρώνεται περισσότερα για τις επιφυλλίδες του) και χίλιους κι έναν διαφορετικούς τρόπους για να σου αποδείξει ότι ο Plastic Man είναι ο πιο αδικημένος χαρακτήρας από καταβολής κόμικς.
Το αριστούργημα του Morrison είναι το Rock of Ages, μια ιστορία μέσα σε μια ιστορία μέσα σε μια άλλη ιστορία που εκτυλίσσεται στα τεύχη 10-15. Μια τυπική υπόθεση συνασπισμού των αρχικακών για μια battle of wits το σαββατοκύριακο και τη Δευτέρα σπίτια μας, μετατρέπεται από τη μια στιγμή στην άλλη σε αναζήτηση της φιλοσοφικής λίθου και όπου μόνη νίκη είναι η ήττα, διαφορετικά η Γη υποτάσσεται στο μέλλον στις ορδές των εξωγήινων του αρχετυπικού τυράννου-cum-Θεού Darkseid. Μέσα σε μια μη γραμμική εξιστόρηση, όπου πολύ συχνά ο μη μυημένος αισθάνεται την έντονη ανάγκη να πετάξει το τεύχος στα σκουπίδια προτιμώντας να ανακαλύψει τις παραγνωρισμένες αρετές των έργων του Soren Kierkegaard, υπάρχουν κρυμμένα δύο κορυφαία πάνελ, στα οποία συμπυκνώνεται η τεχνοτροπία και η ευρηματικότητα του Morrison. Στο τεύχος 12, σελίδα 4, ο Green Lantern στο ρόλο του young fool, αναζητώντας επί αιώνες τη φιλοσοφική λίθο φτάνει σε έναν πλανήτη-νεκροταφείο όπου βρίσκει να κείτονται εκατοντάδες νεκροί ήρωες, πεσόντες στη διάρκεια της εκστρατείας – με άλλα λόγια το δάσος του Sir Percival στον κύκλο των Ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης. Όλο το τεύχος 14 με τίτλο Twilight of the Gods, στο οποίο διεξάγεται μια επική μάχη κοσμικών διαστάσεων, είναι γραμμένο από την οπτική γωνία κάποιου που εμφανίζεται για πρώτη φορά στη σειρά, κάποιου που δεν αναγνωρίζουμε – έως ότου φτάσουμε στη σελίδα 16 και πει “I circle around”, σήμα κατατεθέν του Black Racer, ξεχασμένου χαρακτήρα της δεκαετίας του 1970 και προσωποποίησης του θανάτου-ψυχοπομπού. Κι αν μεγαλώσατε πλέον και δεν πιστεύετε στα φτερά νυχτερίδας, στην τηλεπάθεια, τους παλιούς θεούς και την εποχή της ομίχλης ή, έστω, πώς ένας τύπος με μπέρτα και σκι που εμφανίζεται μόνο σε μια μικρή σκηνή στην κάτω δεξιά γωνία μιας σελίδας μπορεί να μετατραπεί σε μια ελεγειακή παρουσία, κάντε μια προσωρινή εκεχειρία με τον εαυτό σας και δώστε στον ομώνυμο του Jim μια ευκαιρία...
“And where my shadow falls, all things end”.
H JLA είναι οι Avengers της DC: οι ισχυρότεροι ήρωες του σύμπαντος μαζεμένοι all together με απώτερο σκοπό να κάνουν τους κακούς κρεμμυδόσουπα. Ο Morrison έγραψε 36 τεύχη (μαζί με κάτι σκάντζες): ήταν μακράν η πιο αλαζονική JLA που έχει διαβάσει άνθρωπος, είχε τον Batman όπως επιβάλλεται να γράφεται (λιγότερες κουβέντες κι από τον Γκριμώ, υπηρέτη του Άθου στους Τρεις Σωματοφύλακες και επινόηση του Αλέξανδρου Δουμά για να γράφει μια λέξη τη γραμμή και να πληρώνεται περισσότερα για τις επιφυλλίδες του) και χίλιους κι έναν διαφορετικούς τρόπους για να σου αποδείξει ότι ο Plastic Man είναι ο πιο αδικημένος χαρακτήρας από καταβολής κόμικς.
Το αριστούργημα του Morrison είναι το Rock of Ages, μια ιστορία μέσα σε μια ιστορία μέσα σε μια άλλη ιστορία που εκτυλίσσεται στα τεύχη 10-15. Μια τυπική υπόθεση συνασπισμού των αρχικακών για μια battle of wits το σαββατοκύριακο και τη Δευτέρα σπίτια μας, μετατρέπεται από τη μια στιγμή στην άλλη σε αναζήτηση της φιλοσοφικής λίθου και όπου μόνη νίκη είναι η ήττα, διαφορετικά η Γη υποτάσσεται στο μέλλον στις ορδές των εξωγήινων του αρχετυπικού τυράννου-cum-Θεού Darkseid. Μέσα σε μια μη γραμμική εξιστόρηση, όπου πολύ συχνά ο μη μυημένος αισθάνεται την έντονη ανάγκη να πετάξει το τεύχος στα σκουπίδια προτιμώντας να ανακαλύψει τις παραγνωρισμένες αρετές των έργων του Soren Kierkegaard, υπάρχουν κρυμμένα δύο κορυφαία πάνελ, στα οποία συμπυκνώνεται η τεχνοτροπία και η ευρηματικότητα του Morrison. Στο τεύχος 12, σελίδα 4, ο Green Lantern στο ρόλο του young fool, αναζητώντας επί αιώνες τη φιλοσοφική λίθο φτάνει σε έναν πλανήτη-νεκροταφείο όπου βρίσκει να κείτονται εκατοντάδες νεκροί ήρωες, πεσόντες στη διάρκεια της εκστρατείας – με άλλα λόγια το δάσος του Sir Percival στον κύκλο των Ιπποτών της Στρογγυλής Τραπέζης. Όλο το τεύχος 14 με τίτλο Twilight of the Gods, στο οποίο διεξάγεται μια επική μάχη κοσμικών διαστάσεων, είναι γραμμένο από την οπτική γωνία κάποιου που εμφανίζεται για πρώτη φορά στη σειρά, κάποιου που δεν αναγνωρίζουμε – έως ότου φτάσουμε στη σελίδα 16 και πει “I circle around”, σήμα κατατεθέν του Black Racer, ξεχασμένου χαρακτήρα της δεκαετίας του 1970 και προσωποποίησης του θανάτου-ψυχοπομπού. Κι αν μεγαλώσατε πλέον και δεν πιστεύετε στα φτερά νυχτερίδας, στην τηλεπάθεια, τους παλιούς θεούς και την εποχή της ομίχλης ή, έστω, πώς ένας τύπος με μπέρτα και σκι που εμφανίζεται μόνο σε μια μικρή σκηνή στην κάτω δεξιά γωνία μιας σελίδας μπορεί να μετατραπεί σε μια ελεγειακή παρουσία, κάντε μια προσωρινή εκεχειρία με τον εαυτό σας και δώστε στον ομώνυμο του Jim μια ευκαιρία...
“And where my shadow falls, all things end”.
